Sema Aka ve ekibinden uluslararası başarı

Adli dişhekimliği alanında çalışan Prof. Dr. Sema Aka ve ekibi, dünyada ilk defa fetus (anne karnindaki bebek) ve infant (yeni doğan) diş boyutlarından çocuğun yaşını saptadı. Dünyada ilk kez elde edilen yaş saptama formülleri dünyanın en saygın dergilerinden Forensic Science International‘da yayımlanan Aka ile araştırmaları hakkında bir söyleşi gerçekleştirdik.

Sayın Aka sizi kısaca tanıyabilir miyiz?

1955 Ankara doğumluyum. Ortaokul ve lise (1966-1973) T.E.D. Ankara Koleji mezunuyum. Dişhekimliği eğitimimi 1974-1979 yılları arasında Ankara Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi’nde aldım. Ayni fakültede 1983 yılında doktora, 1986’da doçent, 1993’te ise  profesör unvanlarına hak kazandım. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde 1993-2000 yılları arası, Güzel Sanatlar Ana Sanat Dalı’nda Heykel Dalı atölye çalışmalarını tamamlayarak 2000 yılında Sanatta Yüksek Lisans Derecesi aldım. Bu yıllarda Adli Dişhekimliği araştırmalarıma da başladım. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı bünyesinde, 2003 yılında Sayın Prof. Dr. Hamit Hancı’nın başkanlığında ilk Adli Dişhekimliği Birimi’ni kurduk. O yıl ben ve anatomi profesörü Prof. Dr. B. Ufuk Şakul, Türkiye’de ilk kez kimliklendirmede anatomik yeniden yüzlendirme tekniğini uyguladık ve kimliği belirsiz bir baş iskeletini kimliklendirdik. Prof. Dr. Hamit Hancı’nın başkanlığında Türkiye’de ilk sertifikalı Adli Dişhekimliği kurslarını gerçekleştirdik ve 2006 yılında ayni bölümde Adli Sanat ve Yeniden Yüzlendirme Laboratuvarı’nı kurduk.

Ankara Üniversitesi yaşamım 2007 yılında kendi tercihimle sona erdi ve 2 Mart 2007 tarihinden itibaren bağımsız dişhekimi ve bağımsız araştırmacı olarak muayenehanemde hem dişhekimliği mesleğime hem de araştırmalarıma devam ediyorum.

Ekibinizle birlikte yaptığınız dünyada ilk defa fetus (anne karnındaki bebek) ve infant (yeni doğan) diş boyutlarından çocuğun yaşının saptanması ile ilgili araştırma ne zaman ve nasıl başladı? Araştırma süreci hakkında bilgi verebilir misiniz?

Bu araştırmayı ilk 2006 yılında planladık ve resmi izinlerimizi aldık. Öncelikle materyal elde edildi, sonra ölçümler yapıldı. Dişler her yönden eşit koşullarda kaydedildi. Sonuçlar istatistiki olarak değerlendirildi ve makale yazıldı. Makalenin 6 referansı yine bizim 1998 yılından beri yayınlanan adli dişhekimliği makalelerimizdir (2004 öncesi makalelerimde soyadım Kedici’dir)..

[8] S.S. Atsu, P.S. Aka, I. Nergis, Age estimation from root transparency [Dişlerin Kök

Şeffaflığından Yaş Tespiti], J. Dent. Sci. [Türkiye Klinikleri] 12 (2006) 47–52.

[9] Y. Bilge, P.S. Kedici, Y.D. Alakoç, K.U. Ülküer, Y.Y. İlkyaz, The identification of a

dismembered human body: a multidisciplinary approach, Forensic Sci. Int. 137

(2003) 141–146.

[10] S.S. Atsu, K. Gökdemir, P.S. Kedici, Human dentinal structure as an indicator of age,

J. Forensic Odontostomatol. 16 (2) (1998) 27–29.

[11] P.S. Kedici, S.S. Atsu, K. Gökdemir, Y. Sarıkaya, F. Gürbüz, Micrometric measurements

by scanning electron microscope (SEM) for dental age estimation in adults,

J. Forensic Odontostomatol. 18 (2) (2000) 22–26.

[13] M.Y. İşcan, P.S. Kedici, Sexual variation in bucco-lingual dimensions in Turkish

dentition, Forensic Sci. Int. 26 (137) (2003) 160–164.

[14] P.S. Kedici, M.Y. İşcan, Sex determination fromdental dimensions [Diş Boyutundan

Cinsiyet Tayini], Türk. J. Forensic Sci. [Adli Bilimler Dergisi] 3 (1) (2004) 61–66.

Araştırmada elde ettiğiniz sonuçlar hakkında değerlendirmelerde bulunur musunuz?

 Ben ve meslektaşlarım; fetus ve infant dişleri üzerinde çalıştık, dişleri 6 boyutta ölçerek dental gelişim aşamalarını fotoğrafladık. Literatürde Pinkham et al’un el çizimleri dışında bu safhalara ait kesin bilgi ve fotoğraflara rastlanmamıştır. Bu konuda dünyada ilk çalışmayı yapmış olmak bizi heyecanlandırdı. Yayınımız da hemen yayınlandı. Şimdi bu konuda bir atlas hazırlığı içindeyiz. Böyle bir atlasın adli tıp uzmanları ve adli dişhekimlerine, uzman dişhekimlerine, pedodontistlere ve öğrencilere fetus ve infant dişlerinin realistik görünümleri ve ölçümleri konusunda rehber olabileceği kanısındayız.

Atatürk’e ithaf etmek amacıyla formüllerinize ATA ismini verdiniz. Biraz bundan söz edebilir misiniz?

Bilindiği gibi, İsveçli fizikçi Anders Celsius (1701-1744) veya Alman fizikçi Daniel Fahrenheit (1686-1736) gibi birçok bilim adamı buluşlarına kendi adini vermiştir. Makalemizde özet ve 17. sayfalarında görüleceği gibi bulduğumuz 4 adet diş yaşı hesaplama formülümüze saygı değer Atatürk’ümüzün adına ithafen, ATA formülleri adını verdik. Açıklama olarak “ATA, büyük Türk lideri Mustafa Kemal ATATURK (1881-1938) şerefine ithaf edilmiş özel isimdir. ATA is the special name given to the honor of the great Turkish leader Mustafa Kemal Atatürk (1881–1938)]” ifadesini yazdık. Çalışmalarımız Türk bilimi adına tüm dünya insanları içindir.

Araştırma sonucu ulaştığınız saptama formülleri dünyanın en saygın dergilerinden olan Forensic Science International’da yayımlandıktan sonra ne tür tepkiler aldınız?