Çocuklarınızın dişlerini korumaya kundakta başlamanız gerekiyor. Dişhekimi Seyhan Ergin, diş çürüten en önemli yiyecek olan cipslere karşı aileleri uyarırken, şekersiz sakızı tavsiye ediyor.
Dişhekimi Seyhan Ergin, çocukların diş sağlığının nasıl korunması gerektiğine dair soruları yanıtladı:
* Çocuklar ne zaman diş fırçalamaya başlamalı?
Daha diş çıkmadan, ağız bakımı başlamalı. Çocukların damaklarının gazlı bezle silinmesi gerekir. İlk dişleri çıktığı zaman, bebek fırçaları ile yumuşak yumuşak dişleri temizlenmelidir. Çocuk eliyle bir şeyleri tutmaya başladığında, dişlerini de fırçalamaya başlayabilir.
ASİT ZARARLI!
* Çocukların dişlerini neler çürütür?
Çocuğa içine şeker, bal, pekmez katılmış biberon verilip; ardından da uyutulması yanlıştır. Bunlar verilecekse, uykudan önce verilmeli ve peşinden mutlaka su içirilmelidir. Cipsler, çikolata ve şekerden daha çok çürük riski taşır. Şeker ve çikolata yedikten sonra su içince risk azalır ama cips yedikten sonra su dişlerin temizlenmesine yetmez. Cipsin içindeki yağ ve nişasta, dişlerin üzerinde daha uzun süre kalır. Asitli içecekler ve enerji içecekleri de, çocuklar için çok zararlıdır. Çocukların dişlerine büyük hasar verir. Tatlı yedirdikten sonra çocuklara en azından su içirilmeli ve şekersiz sakız çiğnemeleri temin edilmelidir.
FLOR HAPI VERMEYİN!
* Çocukların dişlerinin daha sağlam olması için flor hapı ya da florürlü diş macunları öneriyor musunuz?
Hap şeklinde verilen flor, dişlerde renk ve biçim bozukluklarına sebep olabildiği için artık tercih edilmiyor. Sadece yüksek çürük riski olduğunda hekim tarafından değerlendirilip, eğer gerekli ise veriliyor. Ailelerin ya da çocuk doktorlarının, herkese koruyucu olarak flor hapı vermesi yanlış! Koruyucu amaçlı flor uygulamaları, dişhekimi tarafından dıştan yapılıyor ve belirli zaman aralıklarında tekrarlanıyor. Diş macunlarına gelince; bütün macunlarda florür var ve bu sayede dişlerimizin çürümeye karşı daha dayanıklı olmasını sağlıyorlar. Çocuk macunlarındaki flor oranı, yutma riskine karşı düşüktür. Çocuk tükürmeyi tam olarak başarabiliyorsa, ona büyük macunu kullandırmak daha uygun olur.
* Sakız çiğnemek dişler için yararlı mı yoksa zararlı mı?
Şekersiz veya tatlandırıcılı sakız çiğnenmesi, diş sağlığı için yararlıdır. Çünkü sakız çiğneme sırasında, tükürüğün salgılanmasında artış oluyor. Tükürüğün üretimi artınca, dişlerin üzerindeki yıkayıcı fonksiyonu da artmış oluyor. Sakızın küçük parçalar halinde günde 5-7 defa, 15 dakikalık aralıklarla çiğnenmesini öneriyoruz. Uzun süreli ve büyük sakız çiğnenmesi, çene eklemi hasarlarına neden olabiliyor. Öğün aralarında koruyucu amaçlı olarak sakız çiğnemek de yararlı olabilir.
* Emzik, çocuklarda diş çarpıklığı oluşumuna yol açar mı?
Evet. Emzik ya da biberon kullanımı 3.5 yaşından sonra da devam ediyorsa, kalıcı dişsel bozukluğa neden oluyor. Çocuklarda diş çarpıklıkları genetik olabilir. Kalem ısırma, dudak ısırma, dil ısırma gibi alışkanlıklar da çocuklarda kalıcı diş çarpıklıklarına neden olabilir.
*Diş ojesi gerçekten çürüklerden koruyor mu?
Evet. Hatta sadece çocuklara değil, çürük riski oluşan yetişkinlere de uygulanabiliyor. Dişler daha çürümeden, diş çukurları bu özel madde ile örtülüyor. Ojeye benzer. Akışkandır, hiçbir zararı yoktur. Her yıl kontrol edilme koşuluyla, 5 yıla kadar koruyuculuğu vardır.
Çürükler bulaşıcıdır
Bazen anneler emzikleri, ağızlarıyla kontrol ettikten sonra bebeklerine veriyor. Biberonu da aynı şekilde kontrol eden anneler var. Bu yolla, annenin ağzındaki bakteriler çocuğa geçer. Diş çürüğü yapıcı bakteriler bulaşır. Dişeti hastalığı yapanlar da bulaşabilir. Çocuğun ilk dişi çıktığında bu bakteri ona bulaştıysa; dişleri çürüme bakımından riskli oluyor. Çürümeye yatkın diş yapısı genetiktir. Anne-babanın diş yapısı genetik olarak çocuğa geçer. Ama bu, kader değildir. Diş bakımıyla önüne geçilebilir.
Dişhekimine giden çocuğa hediye verin
* Çocukların dişhekimi korkusunu yenmek için neler yapılabilir?
Geçmişinde kötü bir tecrübesi yoksa ya da anne-babası tarafından doktor ya da iğne ile korkutulmamışsa; çocuklar dişhekiminden korkmuyor. İlk dişhekimi ziyareti çok önemlidir, tanışma şeklinde olmalıdır. Dişhekimi korkusu oluşmaması için çocuklara acı yaşatmadan tedavi yapılmalıdır. Kendilerine yapılacak tedaviyi çocuklara çene modelleri üzerinde oyun oynar gibi adım adım anlatmak gerekir. Çocuklar bildiği şeylerden daha az korkuyor. Biz, ‘göster, anlat ve yap’ tekniğini kullanıyoruz. Tedavisi biten çocukları cesaretlendirmek amacıyla mutlaka onlara ödül veriyoruz. Bu sayede aramızda özel bir bağ kurulmuş oluyor. Diş şeklinde bileklikler, silgiler ya da etiketler gibi hediyelerimizi, yıllar sonra bile tebessümle hatırlıyorlar. Dişhekimliğinde, çocuk hastalar üzerine pedodonti branşı var ancak çocuklarla iletişimi düzgün olan ve sabırlı yapıdaki bütün dişhekimleri çocuk hastalar için uygundur. Çocukları iki hasta arasına sıkıştıramazsınız. Onlara daha geniş zaman dilimleri ayırmak ve onlarla özel olarak ilgilenmek gerekir. Çocuk, dişhekiminden çok korkuyorsa; diş tedavileri hastane ortamında sedasyon ya da genel anestezi altında da yapılabilir. İğne korkusu olan çocuklara yönelik iğnesiz anesteziler de bulunmaktadır. Bunlar dokuya püskürtülüp uygulanıyor ve bazı tedavileri kolaylaştırıyor.
LAZER UYGULAMASINI TERCİH EDİN!
* Çocukların ağızlarına lazerli tedavi yapmak doğru bir şey mi?
Diş çürüğü lazerle acısız bir şekilde temizlenebiliyor. Özellikle çocuklar ve engellilerde, lazer uygulamaları, yapılan tedaviyi kolaylaştırıyor. Yan etkisi yok. Hatta çocuklarda daha fazla tercih ediliyor.
* Çocuğun dişleri çarpıksa, ağzına hemen diş teli takılmalı mı?
Sütdişi değişiminden sonra dişler çarpıksa, çocuğa hemen diş teli takılabilir. Ama bu tedavi n0 yaşına kadar yapılabilen bir tedavidir. Yani bunu, mutlaka çocukken yaptırmaya gerek yoktur. Eğer çocuklar diş teli takmak istemiyorlarsa, şeffaf veya beyaz diş renginde teller de kullanabilirler. Çocukların hoşuna gidecek renkli teller de var.
Süt dişlerine de dolgu yaptırın
* Küçük yaştaki çocukların dişlerini çektirmek doğru mudur?
Sütdişi dolgu ile kurtarılamıyorsa ve çok enfekte olduysa, çekmek zorunda kalınabilir. Sütdişinin yerine, yer tutucular yapıyoruz. Kalıcı diş gelene dek, bununla idare edilebiliyor.
RENKLİ OLANLAR MODA!
* Sütdişlerine dolgu yaptırmak doğru bir uygulama mıdır?
Sütdişlerinin değişim yaşına kadar ağızda tutulması için dolguya ihtiyaç varsa, dolgu yapılmalıdır. 4 yaşından itibaren dişhekimi koltuğunda diş dolgusu yaptıran hastalarımız oluyor. Bu dolgu, dişin değişeceği yaşa kadar ağızda kalmasını sağlar. Çünkü bu diş, daha sonra kalıcı olan dişe rehberlik yapar. Erken kaybı olursa arkadaki dişler öne kayar ve diş çarpıklıkları oluşabilir. Tedaviden çekinen çocuklar için renkli dolgularla tedaviler daha cazip oluyor. Tuttuğu takımın renklerine göre bile dolgu yaptırmaları mümkün. Kız çocukları genellikle, simli pembe dolguları tercih ediyor.
