Altınbaş Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Hastanesi’nde Otizm sendromu nedeniyle uzun süre bir koltukta oturamayan 14 yaşındaki hastaya genel anestezi ile diş tedavisi yapıldı. Dekan Prof. Dr. Hakkı Sunay, diş hekimliğinde sedasyon ve genel anestezinin son yıllarda sıklıkla kullanılmaya başlandığını belirtti ve diş hekimi korkusu olan yetişkinlere, engelli hastalara genel anestezi ile tedavi yapabildiklerini söyledi.
14 yaşındaki otizm sendromlu Murat Subaşı’nın diş tedavisini gerçekleştiren diş hekimi Doç. Dr. Buğra Özen ise engelli çocuklarda diş fırçalamanın çok geç başladığını bu nedenle diş problemlerinin çok daha fazla olduğunu belirtti ve şunları söyledi: "Gelen hastamız otizmli bir hastaydı ve 14 yaşında. Esasında geldiği andan itibaren hastanede koşarak kaçma davranışı olan, hiçbir koşul altında daha önce ağzını açmamış bir hasta. Ailesi de ne olduğunu bilmiyor. Sadece ön gruptaki çürükleri görüyorlar ama arka gruptaki çürükler konusunda hiçbir fikirleri yok. Hastanın kan tahlilleri yapıldıktan ve anestezi doktorumuz tarafından sistemik durumu değerlendirildikten sonra, hastamızı genel anestezi ile uyuttuk ve bu esnada filmlerini aldık. Üst ön grupta ve tüm azılar bölgesinde çürükleri vardı. Bunların hepsinin tedavilerini gerçekleştirdik. Tabii ki diş taşı ve diş eti problemleri vardı. Bunları da hallederek, sorunsuz ve sağlıklı bir şekilde hastamızı veliye teslim ettik."
Engelli çocuklarda ağız sağlığının çok sık karşılaşılan bir problem olduğunu belirten Doç. Dr. Özen sözlerine şöyle devam etti: "En fazla karşılaştığımız noktalar şunlar: Birincisi engelli çocuklarda ağız sağlığı çok büyük bir problem olarak karşımıza geliyor ve maalesef çocuk dişinin ağrıdığını çoğu zaman aileye ifade edemiyor. Bu çocuklarda fırçalama alışkanlıkları çok geç başlıyor. Veli diğer problemlerle baş ederken diş konusunu atlıyor. Sonrasında bakıyor ki diş problemi gerçekten çok büyük bir problem. Bunu çözmek için öncelikle bu çocuklarda diş fırçalamaya, ilk dişi sürmesiyle başlamamız lazım. Bunun dışında bu çocuklarda hipotonik kaslar var, gelişmemiş kaslar var. Özellikle ağız bölgesinde. Bu çocukların, salya akışını çok fazla görüyoruz. Bu sefer sosyalleşmelerinde, konuşmalarında ve hatta bazen yemek yemelerinde problem yaşıyoruz. Burada biz devreye giriyoruz ve sedasyon ve genel anestezi ile bu çocukların diş tedavilerini yapma şansı buluyoruz.
Ama tabii ki bunları bu noktada bırakmamak lazım. Bu çürükleri tedavi ettikten sonra da özellikle velilere şunu ifade etmeye çalışıyoruz. Öncelikle dişlerini günde iki sefer fırçalamayı atlamayın ve gün içerisinde bir şey yedikten sonra bol su içirin. Ayrıca çocukların zeka seviyeleri düşük olsa dahi algı seviyelerinin düşük olduğunu düşünmeyin. Muhakkak yemekte ailece bir araya gelin, sofrada yerleri olsun ve yemek yedirmeye çalışın. Ailenin bir parçası olduklarını hissetsinler ve psikolojik olarak da motivasyonları artsın. Çocuğun da kendini zorlayarak o yemekleri yemek için kendini zorladığını aile de görecektir. Bu sayede çocuk, çiğneme kaslarını daha fazla kullandığı ve daha katı yemekler yediği için yüz kasları gelişerek, dudak dışına salya akışı azalacak veya duracak, yutkunmayı öğrenecek ve sonuçta belirli sesleri çıkararak evdeki yakınlarına seslenebilecektir. Bu değişim aile ve çocuk için de daha konforlu bir yaşamın ilk adımı olacaktır.”.
Genel anestezi ile diş tedavisi yapılan Murat Subaşı’nın babası Rıza Subaşı ise oğlunun hastaneden çok korktuğunu ve bu nedenle bu yöntemi seçtiğini belirterek şunları söyledi: "Murat’ın diş problemi vardı. Araştırdık. Bu hastane bize uygun geldi. Getirdik. Sağ olsun burada da hocalarımız gereken işlemi yaptılar. Otizmli benim oğlum. O yüzden anesteziyi uygun gördük. Normal muayene yaptırmıyor, korkuyor. Diş hekimi koltuğuna oturmaktan, hastane ortamına gitmekten korkuyor çocuk."
Diş Hekimliği Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hakkı Sunay ise diş hekimliğinde genel anestezi ile alakalı olarak şunları söyledi: "Diş hekimliğinde sedasyon ve genel anestezi son yıllarda sıklıkla kullanılmaya başlandı. Yetişkin hastalarda diş hekimi korkusu ve genel sağlık koşullarından dolayı ve çocuklarda ise yine aynı şekilde diş hekimi korkusu ve bunun yanında koopere olamayan, engelli hastalarda çok büyük bir ihtiyacı karşılamakta. Bu gerekçelerle başvuran hastalarımıza, hastanemiz bünyesinde kurulmuş olan uluslararası standartlardaki ameliyathanelerimizde hizmet vermekteyiz."
14 yaşındaki otizm sendromlu Murat Subaşı’nın diş tedavisini gerçekleştiren diş hekimi Doç. Dr. Buğra Özen ise engelli çocuklarda diş fırçalamanın çok geç başladığını bu nedenle diş problemlerinin çok daha fazla olduğunu belirtti ve şunları söyledi: "Gelen hastamız otizmli bir hastaydı ve 14 yaşında. Esasında geldiği andan itibaren hastanede koşarak kaçma davranışı olan, hiçbir koşul altında daha önce ağzını açmamış bir hasta. Ailesi de ne olduğunu bilmiyor. Sadece ön gruptaki çürükleri görüyorlar ama arka gruptaki çürükler konusunda hiçbir fikirleri yok. Hastanın kan tahlilleri yapıldıktan ve anestezi doktorumuz tarafından sistemik durumu değerlendirildikten sonra, hastamızı genel anestezi ile uyuttuk ve bu esnada filmlerini aldık. Üst ön grupta ve tüm azılar bölgesinde çürükleri vardı. Bunların hepsinin tedavilerini gerçekleştirdik. Tabii ki diş taşı ve diş eti problemleri vardı. Bunları da hallederek, sorunsuz ve sağlıklı bir şekilde hastamızı veliye teslim ettik."
Engelli çocuklarda ağız sağlığının çok sık karşılaşılan bir problem olduğunu belirten Doç. Dr. Özen sözlerine şöyle devam etti: "En fazla karşılaştığımız noktalar şunlar: Birincisi engelli çocuklarda ağız sağlığı çok büyük bir problem olarak karşımıza geliyor ve maalesef çocuk dişinin ağrıdığını çoğu zaman aileye ifade edemiyor. Bu çocuklarda fırçalama alışkanlıkları çok geç başlıyor. Veli diğer problemlerle baş ederken diş konusunu atlıyor. Sonrasında bakıyor ki diş problemi gerçekten çok büyük bir problem. Bunu çözmek için öncelikle bu çocuklarda diş fırçalamaya, ilk dişi sürmesiyle başlamamız lazım. Bunun dışında bu çocuklarda hipotonik kaslar var, gelişmemiş kaslar var. Özellikle ağız bölgesinde. Bu çocukların, salya akışını çok fazla görüyoruz. Bu sefer sosyalleşmelerinde, konuşmalarında ve hatta bazen yemek yemelerinde problem yaşıyoruz. Burada biz devreye giriyoruz ve sedasyon ve genel anestezi ile bu çocukların diş tedavilerini yapma şansı buluyoruz.
Ama tabii ki bunları bu noktada bırakmamak lazım. Bu çürükleri tedavi ettikten sonra da özellikle velilere şunu ifade etmeye çalışıyoruz. Öncelikle dişlerini günde iki sefer fırçalamayı atlamayın ve gün içerisinde bir şey yedikten sonra bol su içirin. Ayrıca çocukların zeka seviyeleri düşük olsa dahi algı seviyelerinin düşük olduğunu düşünmeyin. Muhakkak yemekte ailece bir araya gelin, sofrada yerleri olsun ve yemek yedirmeye çalışın. Ailenin bir parçası olduklarını hissetsinler ve psikolojik olarak da motivasyonları artsın. Çocuğun da kendini zorlayarak o yemekleri yemek için kendini zorladığını aile de görecektir. Bu sayede çocuk, çiğneme kaslarını daha fazla kullandığı ve daha katı yemekler yediği için yüz kasları gelişerek, dudak dışına salya akışı azalacak veya duracak, yutkunmayı öğrenecek ve sonuçta belirli sesleri çıkararak evdeki yakınlarına seslenebilecektir. Bu değişim aile ve çocuk için de daha konforlu bir yaşamın ilk adımı olacaktır.”.
Genel anestezi ile diş tedavisi yapılan Murat Subaşı’nın babası Rıza Subaşı ise oğlunun hastaneden çok korktuğunu ve bu nedenle bu yöntemi seçtiğini belirterek şunları söyledi: "Murat’ın diş problemi vardı. Araştırdık. Bu hastane bize uygun geldi. Getirdik. Sağ olsun burada da hocalarımız gereken işlemi yaptılar. Otizmli benim oğlum. O yüzden anesteziyi uygun gördük. Normal muayene yaptırmıyor, korkuyor. Diş hekimi koltuğuna oturmaktan, hastane ortamına gitmekten korkuyor çocuk."
Diş Hekimliği Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hakkı Sunay ise diş hekimliğinde genel anestezi ile alakalı olarak şunları söyledi: "Diş hekimliğinde sedasyon ve genel anestezi son yıllarda sıklıkla kullanılmaya başlandı. Yetişkin hastalarda diş hekimi korkusu ve genel sağlık koşullarından dolayı ve çocuklarda ise yine aynı şekilde diş hekimi korkusu ve bunun yanında koopere olamayan, engelli hastalarda çok büyük bir ihtiyacı karşılamakta. Bu gerekçelerle başvuran hastalarımıza, hastanemiz bünyesinde kurulmuş olan uluslararası standartlardaki ameliyathanelerimizde hizmet vermekteyiz."
