POS dosyası

Yahya Arıkan:

“POS cihazı bulundurma zorunluluğu getirilmesindeki tek amaç kayıt dışılığı asgariye indirmek ve belge düzenini yerleştirmektir”

5 Ocak 2008 tarihli ve 26747 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 379 Seri Numaralı VUK Genel Tebliği’ne göre; serbest çalışan doktorlar, dişhekimleri ve veteriner hekimlere iş yerlerinde POS cihazları bulundurmaları ve kredi kartı ile yapılan ödemelerde bu cihazları 1 Eylül 2008 tarihinden itibaren kullanmaları mecburiyeti getirildi. Kısa bir süre önce başlayan uygulamayla ve yeni POS cihazlarıyla ilgili detayları ve merak edilenleri İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Başkanı Yahya Arıkan yanıtladı.

İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Başkanı Yahya Arıkan 1953 Antalya doğumludur. İstanbul İktisadi Ticari İlimler Akademisi Şişli Siyasal Bilimler Yüksek Okulu’ndan mezun olan Arıkan, 1979 yılından beri serbest muhasebeci mali müşavir olarak faaliyet gösteriyor. Mali Müşavirler Muhasebeciler Birliği Beyoğlu Şubesi Kurucu Başkanlığı’nı ve İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’nın Müteşebbis Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı yapan Yahya Arıkan mesleki dergilerde yayınlanan makalelerinin yanı sıra kitaplar da yazdı. Kanal 9 ve E TV televizyonlarında Mali Çözüm adlı programları hazırlayıp sundu ve çeşitli gazetelerde köşe yazarlığı yaptı. Halen Cumhuriyet Gazetesi’nde köşe yazarlığını sürdürüyor. İSMMM Odası Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı yapmakta olan Yahya Arıkan 2004-2006, 2006-2008 dönemlerinde TÜRMOB Genel Başkan Yardımcılığı görevini yapmıştır. Evli ve iki çocuk babasıdır.

Kuruluşundan bugüne İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’nı tanıtır mısınız?

Türkiye’nin en genç ve en dinamik meslek örgütlerinden birisi olan İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (İSMMMO) 20 Mart 1990’da, o zamanki adıyla Spor Sergi Sarayı olan Lütfü Kırdar Kültür Merkezi’nde yapılan müteşebbis heyet seçimleri sonucunda kuruldu. Kuruluşundan 1.5 yıl sonra İstanbul Odasının üye sayısı 6.000 idi. Bugün üye sayısı 24.800 civarındadır. İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası gerek üye sayısı bakımından gerek etkinlik açısından muhasebe mesleğinde yenilikçiliğin ve mesleki sorunlara sahip çıkan yaklaşımın öncü kurumudur. TÜRMOB yönetiminde en etkili odadır.

24.800 üyemizin yanısıra odamızın 6 bin civarında stajyeri bulunmaktadır. İSMMMO meslek mensuplarını ilgilendiren her gelişmeye duyarlıdır. Üyelerimize ücretsiz bilgisayar kursu, İngilizce kursları ile yıllardır her hafta düzenlediğimiz seminerler vererek katkı sağlamaktayız. Bunun yanı sıra, muhasebenin soğuk yüzünü sıcak bir paylaşım platformuna taşıyan İSMMMO Yaşam, Yaşamda Mali Çözüm gibi dergilerimiz de ücretsiz dağıtılmaktadır.

Serbest çalışan dişhekimlerine POS cihazı bulundurma zorunluluğu 1 Eylül 2008 itibariyle başladı. Dişhekimlerine bulundurma zorunluluğu getirilen POS cihazlarının özellikleri ve kullanımı konusunda bilgi verir misiniz?

5 Ocak 2008 tarihli ve 26747 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 379 Seri Numaralı VUK Genel Tebliği’ne göre; serbest çalışan (Gelir Vergisi Mükellefi olan) doktorlar, dişhekimleri ve veteriner hekimler iş yerlerinde tebliğde yer alan özellikleri haiz kredi kartı okuyucuları (POS-Point of Sale) bulundurmaları ve kredi kartı ile yapılan ödemelerde bu cihazları 1 Eylül 2008 tarihinden itibaren kullanmaları mecburiyeti getirilmiştir.

Bu cihazlarla düzenlenecek POS fişlerinin VUK Kanunu’nca düzenlenmiş “Serbest Meslek Makbuzu” olarak kabul edilmiştir. Serbest çalışan bazı hekimler daha önce muayenehanelerinde kredi kartı ile işlem yapabiliyordu. POS’lardan çıkan slipler ise serbest meslek makbuzu olarak kabul edilmediği için serbest meslek kazanç defterine işlenemiyor. Yeni POS cihazlarından çıkan makbuzlar “Serbest Meslek Makbuz”u olacaktır

POS cihazlarının özellikleri:

1- POS’lardan her günün sonunda günlük kapanış raporu (Z Raporu) alınacaktır..

2- POS’lar, sayılan özellikleri haiz olup olmadıkları yönünde Maliye Bakanlığı’nca her hangi bir onay işlemine tabi tutulmayacaklardır.

3- Ancak muhtevası, şekli itibariyle tebliğe uygun olmayan POS fişleri VUK’un uyarınca düzenlenmiş belge sayılmayacaktır.

4- Kapsama giren hekimler, bu tebliğ ile bulundurma ve kullanma zorunluluğu getirilen POS’ları kullanmak suretiyle yaptıkları tahsilatlarda müşterilerine bu POS’lardan çıkan belgeleri verecekler, müşteri tarafından talep edilse dahi başkaca bir belge düzenlemeyeceklerdir.

5- Bahsi geçen POS cihazlarının özelliğinden ve kredili satışlara ilişkin mevzuattan dolayı belgenin birinci nüshasının mükellefte kalması durumunda, müşteriye verilen ikinci nüsha, vergi uygulamalarında asıl belge gibi mütalaa edilecektir. 

6- Kapsama giren hekimler, bu POS’ları kullanmak suretiyle hizmet ifasında bulundukları her günün sonunda kapanış raporu almak ve bu raporları gerektiğinde Maliye Bakanlığı görevlilerine ibraz etmek üzere muhafaza etmek zorundadırlar.

7- Kredi kartı kullanılmaksızın yapılan ödemeler (nakit, çek, havale vb.) için VUK’a göre Serbest Meslek Makbuzu düzenlenmesi gerekmektedir.

Her banka bu POS cihazlarını verebiliyor mu?

Özel donanımlı yeni POS cihazlarını tüm bankaların verdiğini tahmin ediyorum ancak, bu sorunuzun yanıtını bankalar birliğinden alabilirsiniz

POS cihazı ile birlikte verilen belge üzerinde ne tür bilgiler yer alıyor?

Yeni POS cihazı sliplerinde aşağıdaki bilgiler yer almak zorundadır: 
POS’lardan çıkacak belge üç bölümden oluşacak.
* İlk bölümde mükellefin adı, soyadı, unvanı, iş adresi, vergi dairesi, TC kimlik numarası yer alacak.
* İkinci bölümde belgenin düzenlendiği saat, tarih ve numarası yer alacak.
* Son bölümde ödemeyi yapan kişinin yani kart sahibinin adı, soyadı, hizmet bedeli KDV dahil olarak yer alacak

POS cihazının dişhekimlerine sağladığı avantaj ve dezavantajlar nelerdir?

Bu konuda dezavantaj-avantaj sorgulamasının yanlış olduğu kanaatindeyim. Maliye Bakanlığı’nın bu zorunluluğu getirmesindeki tek amacı, kayıt dışılığı asgariye indirmek ve belge düzenini yerleştirmektir. Zamanla bu zorunluluk tüm meslek grupları için getirileceğini düşünüyorum.

POS cihazını bulundurmamaları durumunda dişhekimlerini ne tür yaptırımlar bekliyor?

Uygulamaya aykırı hareket edenler için 1 Eylül 2008 tarihinden itibaren uygulanacak ceza;

a)- Bu tebliğde belirtilen özellikleri haiz POS cihazlarını iş yerlerinde bulundurmayan veya iş yerinde bulundurmakla tebliğde öngörülen şartları taşımayan cihazları kullandıkları tespit edilenlere, Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 355/1 inci maddesine göre 2008 yılında

1.490.- YTL özel usulsüzlük cezası uygulanacaktır.

b)- Tebliğde belirtilen özellikleri haiz POS cihazlarını kullanmakla birlikte tebliğin 2 nci bölümünde açıklanan özellikleri taşımayan kağıt ruloları kullandığı veya günlük kapanış raporu almadığı tespit edilen mükelleflere ise her bir tespit için ayrı ayrı olmak üzere, Vergi Usul Kanunu’nun 352/II-7 nci maddesine göre ikinci derece usulsüzlük cezası kesilecektir. (2008 yılı için 25.-YTL)

Sizce POS cihazı uygulaması dişhekimleri açısından maliyeye vergi artışı sağlar mı?

Ülkemiz ekonomisinin ne yazık ki yarısı kayıt dışıdır. Bu kayıt dışılığa dur denilmesi için belge düzeninin tüm sektörler için gözden geçirilmesi gerekir. Nakit kullanma alışkanlığından vazgeçilmelidir. Dişhekimleri veya tüm serbest meslek erbapları elde etmiş oldukları gelirleri yasal defterlerine kayıt ederse elbette maliyenin gelirleri çok fazla artacaktır.

Bu konuyu salt dişhekimleri açısından tartışmak yanlış olur. Kayıt dışılık tüm sektör ve meslek gruplarında farklı oranlarda mevcuttur.

Bu POS cihazları ile hastalar dişhekimlerine taksitli ödeme yapabilecekler mi?

Özel donanımlı POS cihazlarının taksit seçeneğinin olmadığını biliyorum. Bu konu ile ilgili düzenlemelerin yapıldığı 379 sayılı VUK genel tebliğinde konuya ilişkin bir açıklık mevcut değildir.

TDB Genel Sekreteri Murat Ersoy:

“Meslektaşlarımız önceden olduğu gibi POS cihazından çıkan sliplerin yanında serbest meslek makbuzu düzenleyebilirler”

Maliye Bakanlığı Ocak 2008’de yayınladığı bir tebliğle hekimlere POS cihazı bulundurma zorunluluğu getirdi. Dolayısıyla bu yeni durum dişhekimlerini de ilgilendiriyordu. 1 Haziran’da başlaması gereken uygulama TDB ve Maliye Bakanlığı arasında yapılan görüşmeler sonucunda gerekli düzenlemelerin tamamlanmasının ardından 1 Eylül 2008’e başladı. Bütün bunlar yaşanırken bir yandan da TDB uygulamanın eşitlik kurallarına aykırı olduğu iddiasıyla konuyu yargıya taşıdı. Çünkü uygulama sadece hekimleri ilgilendiriyor, diğer meslek gruplarını kapsamıyordu. Temmuz ayında yargı süreci tamamlandı ve Danıştay TDB’nin itirazını reddetti. Doğal olarak 1 Eylül 2008 itibariyle uygulama resmen başlamış oldu. Dişhekimliği Dergisi olarak biz de Maliye Bakanlığı’nın POS cihazı bulundurma zorunluluğu ile ilgili tebliğinin yayınlanmasından bu yana yaşanan süreci ve uygulamanın içeriğini TDB Genel Sekreteri Murat Ersoy ile konuştuk. 

Serbest çalışan dişhekimlerine POS cihazı bulundurma zorunluluğu 1 Eylül 2008 itibariyle başladı. Genel olarak yaşanan süreci anlatır mısınız?

Maliye Bakanlığı geçtiğimiz Ocak ayında bir tebliğ yayınladı. 379 sayılı bu tebliğ ile hekimlere POS cihazı bulundurma zorunluluğu getirildi. Hekimler derken oradaki ifadeye göre dişhekimleri ve veteriner hekimler de buna dahil oluyordu. Böylece gündeme POS cihazı bulundurma zorunluluğu geldi. Zaten hekim arkadaşlarımızın büyük çoğunluğunun muayenehanelerinde POS cihazı bulunuyor. Ancak yeni tebliğ ile uygulama biraz daha değiştirilmiş oldu. Değişikliğe göre, bundan böyle POS cihazından çıkan slipler serbest meslek makbuzu yerine geçecek ve meslektaşlarımız bu slipler için ayrıca serbest meslek makbuzu düzenlemeyeceklerdi. Daha önceki uygulamada dişhekimleri POS makinesinden çıkan slipler için makbuz düzenliyorlardı.

Bu süreci bazı değerlendirmelerin ardından yargıya taşıdık. TDB olarak böyle bir zorunluluğun getirilmesine karşı çıktık. Ama bundan daha da önemlisi çok sayıda meslek dalı içinden uygulamanın sadece hekimlere getirilmiş olmasının eşitliğe aykırı olduğunu düşündük ve yargıya gittik. Ancak geçtiğimiz Temmuz ayında Danıştay’ın ilgili dairesi üçe karşı iki oyla başvurumuzu reddetti. Dolayısıyla uygulamanın yürürlüğe girmesinin önünde engel kalmadı.

Tebliğin yayınlandığı ilk günlerden itibaren TDB olarak dişhekimlerini konuyla ilgili bilgilendirme yoluna gittik. Bizim meslektaşlarımızı çeşitli bilgilendirme yollarımız var. Bu mekanizmaların tümünü kullandık. Odalarımız üzerinden, web sitemiz, dergimiz ve SMS yoluyla arkadaşlarımıza ulaşmaya çalıştık.

Bizim POS cihazlarıyla ilgili en büyük sıkıntılarımızdan bir tanesi, cihazlardan çıkan sliplerde sadece muayene olarak ücretin kesilmesi ve çok az detaylandırılabilmesidir. Uygulamayla birlikte ortaya çıkacak en büyük aksaklık budur. Çünkü dişhekimlerinin daha önceden kesmiş oldukları serbest meslek makbuzlarında yapılan işlemler ayrıntılı olarak belirtiliyordu. Böylece asgari ücrete uygunluk açısından denetlenmesi mümkün oluyordu. Ayrıca kurumların çok büyük bir kısmı kontrol edebilmek için yapılan işlerin kalem kalem yazılmasını istiyor. TDB’nin asgari ücret listesinde yaklaşık 300 kalem bulunuyor. Bunları sliplerde detaylandırma olanağı bulunmuyor. Karşı çıktığımız en önemli noktalardan biri de buydu. Bu sebeple Maliye Bakanlığı yetkilileri ile çeşitli dönemlerde Genel Başkanımız ve Genel Başkan Vekilimiz görüştü. Bizim çeşitli telefon görüşmelerimiz oldu. Bakanlıkla pek çok yazışmamız oldu. Bu görüşmeler ve girişimlerimiz neticesinde 1 Haziran 2008’de başlayacak uygulama gerekli düzenlemelerin tamamlanabilmesi için 1 Eylül 2008’e ertelendi.

Şu an itibariyle muayenehanelerde POS cihazlarının bulundurulmasıyla ilgili uygulama yürürlükte. Uygulamanın son durumuyla ilgili bilgi verebilir misiniz?

Az önce de söylediğim gibi POS makinesinin uygulanması sırasında çıkabilecek sıkıntılardan söz ettim. Tüm bu olası sorunları giderebilmek için yaz boyunca Maliye Bakanlığı ile çok sayıda görüşme yaptık. Şunu hemen eklemek isterim ki çeşitli yayın organlarında bizim Bakanlık ile herhangi bir görüşme yapmadığımıza dair haberler yayınlanıyor. Bu doğru değil. Pek çok defa bakanlık yetkilileriyle görüşüldü ve yazışmalarımız oldu. POS cihazlarının kullanımı sırasında karşılaşacağımız sorunları net bir şekilde yetkililere ilettik. Nitekim Maliye Bakanlığı uygulamanın uygulamaya iki gün kala 29 Ağustos günü konuya açıklık getirdi. Bizim açımızdan önemli olan bu açıklamaya göre, meslektaşlarımız ihtiyaç duyulması halinde POS makinesinden çıkan sliplerin yanında serbest meslek makbuzu düzenleyebilirler. Ancak makbuzun üzerine POS’tan çıkan slibin tarihini ve numarasını yazmaları gerekiyor. Böylece iki belge tek mali kayıt olarak işlem görecek. Bizim baştan beri ifade etmeye çalıştığımız sıkıntıların büyük ölçüde önüne geçilmiş olacak. Meslektaşlarımızı da rahatlatacak. Ayrıca şunu da vurgulamak isterim ki, bizler açısından mali kayıtlar önemlidir. Protokol defterinde hasta kayıtlarımızı tutmak durumundayız ama mali kayıtlar da hasta ve hekim arasında çıkabilecek herhangi bir olumsuzluk durumda bizler için son derece önemli bir belge. Bu yüzden yapılan işlemlerin serbest meslek makbuzu üzerinde detaylandırılıyor olması dişhekimlerini süreç içerisinde koruyan bir uygulama.

Sizce bu uygulamanın başlıca amacı nedir?

Maliye Bakanlığı’nın amacı yapılan işleri kayıt altına almak istemesidir. Bizim TDB olarak buna karşı herhangi bir itirazımız yok. Sadece hekimlerin böyle bir uygulamaya maruz kalmalarına ve bunun üzerinden de hekimlerin zan altında bırakılmasına karşı çıktık. Oysa ülkemizde pek çok meslek grubu var, yalnız hekimlere zorunluluk getirilmiş olması kendimizi kötü hissetmemize neden oldu.          

Her banka bu POS cihazlarını verebiliyor mu?

Maliye Bakanlığı tarafından tebliğ yayınlandıktan sonra bir taraftan yargı süreci işlerken diğer taraftan da bankalarla görüşmeler yaptık. Burada iki noktaya dikkat ettik. Bir tanesi meslektaşlarımız için uygun koşullar, diğeri ise olabildiğince yaygın şube ağının olması. Çeşitli bankalarla yaptığımız görüşmelerin neticesinde İş Bankası, Akbank, Yapı Kredi ve Garanti Bankaları’nın tekliflerinin uygun olduğunu düşündük. Bu teklifleri de web sayfamızda yayınladık. Ancak meslektaşlarımızdan çeşitli zamanlarda serzenişler geliyor. Bankalarla yapmış olduğumuz özel bir anlaşma yok. Zaten tek bir bankayla özel bir anlaşma yapmaya yasalar engel. Çünkü rekabete aykırı bulunuyor. Dişhekimleri bu dört bankadan herhangi birinden POS cihazları alabilecekleri gibi, istedikleri bütün bankalardan da alabilirler. Ayrıca tüm bankalar POS cihazı verme koşullarını tek yanlı olarak değiştirebiliyorlar. Meslektaşlarımız yıllardır kullandıkları bankaların POS makinelerini değiştirerek aynı bankalardan temin edecekleri yeni düzenlemeye uygun cihazları da kullanabilirler.

POS cihazını bulundurmamaları durumunda dişhekimlerini ne tür yaptırımlar bekliyor?

Tebliğde belirtilen özelliklere haiz POS cihazı bulundurmayan ya da tebliğde öngörülen şartları taşımayan cihazları kullananlara özel usulsüzlük, yine tebliğde belirtilen özelliklere sahip POS cihazı kullanan ancak gerekli özelliklere sahip kağıt rulo kullanmayan veya günlük kapanış raporu alınmadığı tespit edilen mükelleflere ikinci derece usulsüzlük cezaları kesileceği ifade ediliyor.

Bu sebeple şu ana kadar POS cihazı olmayan meslektaşlarımızın temin etmeleri gerekiyor. Cihazların bulundurulup bulundurulmadığına dair çeşitli denetlemelerin yapıldığını ve ceza uygulandığı duyumlarını alıyoruz. 

Sizce dişhekimleri açısından POS cihazı uygulaması maliyeye vergi artışı sağlar mı?

Meslektaşlarımızın büyük çoğunluğunun muayenehanelerinde POS cihazı bulunuyor. Cihazların içeriği değişmiş olabilir ama yıllardır kullanıldığı da bir gerçek. Sadece bizim açımızdan bir şekil değişikliğine gidildi. Maliyeye ne yönde katkı yapacağını zaman gösterecektir. Şu an itibariyle bir tahminde bulunmak zor.

Görüştüğümüz bazı dişhekimleri serbest meslek makbuzu kesmeyecek olmalarını avantaj olarak gördüklerini belirttiler. Oysa uygulamadan kısa süre önce Maliye Bakanlığı ihtiyaç duyulması durumunda POS’tan çıkan sliplerim yanında söz konusu makbuzların da düzenlenebileceğini duyurdu. Sizce hekimler bu durumdan yeterince haberdarlar mı? 

Maliye Bakanlığı’nın uygulamaya ilişkin açıklamasını web sitemizden yayınladık ve tüm odalarımıza bildirdik. Odalar da kendi web sitelerinde bu açıklamayı yayınladılar. Elimizde oldukça yüksek sayıda dişhekiminin mail adresi mevcut. Son tebliği kendilerine gönderdik. Ayrıca bu konuyla ilgili SMS yolladık. Yine de haberi olmayan hekimler olabilir. Çünkü önce serbest meslek makbuzu düzenlenmeyecek dendi, son olarak ise ihtiyaç duyulması halinde makbuzun düzenlenebileceği duyuruldu. Biz meslektaşlarımızı bilgilendirmeye devam ediyoruz.

Sizce bu uygulamanın ne gibi avantajları olacaktır?

Yapılan işlemlerin kayıt altına alınmaya çalışılmasının dışında uygulamanın bir avantajının olup olmadığı konusunda bir şey söyleyemeyeceğim. Eğer slip bir şekilde asgari ücret listesiyle ilişkilendirilebilseydi, yapılan işlemler kalem kalem pos makinesine aktarılabilseydi uygulama kolaylık sağlayacaktı. Ayrıca serbest meslek makbuzu düzenlemekten kurtulacaktık. Meslektaşlarımız eskiden POS cihazından çıkan slibe serbest meslek makbuzu düzenliyorlardı. Şimdi ise ihtiyaç duymaları durumunda sliple beraber aynı makbuzu düzenleyebilirler. Ancak makbuza slibin numarası ve tarihinin yazılması gerekiyor.